Bilim dünyası, Dünya’nın etrafını saran ve uzun yıllardır varlığı tahmin edilen zayıf bir enerji alanını nihayet tespit etmeyi başardı. NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden gökbilimci Glyn Collinson ve ekibi, ilk kez 60 yıldan uzun bir süre önce varsayılan “ambipolar alan” adı verilen bu elektrik alanını ölçerek önemli bir keşfe imza attı.
Gökbilimci Collinson, “Atmosferi olan her gezegenin ambipolar bir alanı olmalı” diyerek, bu keşfin gezegenimizin ve diğer gezegenlerin nasıl şekillendiğini anlamamızda devrim niteliğinde bir adım olduğunu belirtiyor.
Ambipolar alan, kutup rüzgarlarının oluşumunda rol oynuyor.
Dünya, uzayda hareketsiz duran bir toprak parçası olmaktan çok uzakta; yerçekimi, manyetik alan ve şimdi de ambipolar alan gibi çeşitli güçlerle çevrili. Bu alanların her biri, gezegenimizi ve atmosferimizi şekillendiren hayati roller oynuyor. Özellikle ambipolar alan, atmosferdeki parçacıkları yerçekimine karşı uzaya sürükleyerek kutup rüzgarlarının oluşumunda etkili oluyor.
1968’de uzay çağına giren bilim insanları, Dünya’nın atmosferinden kaçan süpersonik bir parçacık rüzgarı keşfettiklerinde, bunun üçüncü bir elektrik enerjisi alanı tarafından tetiklendiğini öne sürmüştü. Ancak bu alanın doğrudan ölçümü, teknolojik yetersizlikler nedeniyle bugüne kadar mümkün olamamıştı.
Ambipolar alan, Dünya’nın çalışma şeklinin temel parçası.
Mayıs 2022’de fırlatılan Endurance roket gemisi, bu zayıf elektrik alanını ölçmek için özel olarak tasarlandı. Roket, 768 kilometre yüksekliğe ulaşarak yalnızca 0,55 voltluk bir elektrik potansiyel farkını tespit etti. Bu küçük ama önemli değişiklik, kutup rüzgarlarının oluşumunu ve atmosferik iyonların uzaya kaçışını açıklamak için yeterliydi.
Bu keşif, ambipolar alanın Dünya’nın evrimindeki rolünü ve atmosferin zaman içindeki değişimlerini daha iyi anlamamıza olanak tanıyacak. Collinson, “Bu alan Dünya’nın çalışma şeklinin temel bir parçasıdır” diyerek, bu alandaki araştırmaların daha büyük ve heyecan verici sorulara kapı aralayacağını vurguluyor.
Kaynak: Science Alert
